"Uzmanlara göre tablet ve yapay zekaya erken yaşta maruz kalan çocuklar, dil gelişimi ve düşünme becerilerinde gerileme yaşıyor."
Tablet ve bilgisayarların çocukların elinden girip zihnine oturduğu bu dijital çağda, yeni araştırmalar tehlikeye dikkat çekiyor. Özellikle 2–5 yaş aralığındaki çocuklarda günlük bir saatten fazla ekran kullanımının, hem dil anlama hem de ifade etme becerilerinde gerileme ile ilişkili olduğu ortaya çıktı. 
Ekran başında geçirilen uzun süre aynı zamanda düşünme, dikkat ve problem-çözme gibi bilişsel işlevlerde de düşüşle bağlandı. Çocukların ekrana bakarken etkileşimli konuşma ve gerçek oyun yerine пасsive görsel içeriklerle zaman geçirmesi, konuşma gelişimini olumsuz etkiliyor. 
Buna bir de gençlerin eğitim ortamında aşina oldukları yapay zeka araçları eklenince tablo daha da karmaşık. Yeni bir araştırmaya göre 13–18 yaş aralığındaki öğrencilerin %80’inden fazlası okul çalışmalarında yapay zeka kullanıyor ve %62’si bunun öğrenme süreçlerini olumsuz etkilediğini düşünüyor. Bu gençler, derin düşünmeden çok hızlı sonuç üretmeye alışıyor. 
Peki aileler ve eğitimciler ne yapabilir? • Ekran süresini yaşa uygun şekilde sınırlandırmak temel adım: Örneğin 0-2 yaş için ideal süre çok kısa tutulmalı veya tamamen ekran dışı aktivitelere yönlendirilmelidir. • Çocukla birlikte ekran kullanımını yürütmek (“eş-izleme”) dil gelişimine önemli destek sağlar.  • Günlük konuşma, oyun ve kitap okuma gibi yüz-yüze etkinlikler artırılmalı. Bu tür etkileşimler kelime hazinesini, anlamayı ve mantıklı düşünme becerisini güçlendiriyor.  • Yapay zeka araçları kullanılıyorsa, “araç olarak” işlev görmeli — her şeyi yapması için çocuk bırakılmamalı. Eleştirel düşünme, sorgulama ve yaratıcı süreçler desteklenmeli. • Uyku, fiziksel aktivite ve sosyal oyun gibi geleneksel gelişim alanları ihmal edilmemeli; çünkü ekranlar bu alanlardan çalabilir.
Teknoloji ve yapay zeka, doğru yönetildiğinde çocukların dünyasını zenginleştirebilir; ancak kontrolsüz bırakıldığında dil, düşünce ve sosyal becerilerde kayıp yaratabilir. Anne-babalar ve eğitimciler için bunun farkında olmak ve erken yaşta dengeli bir teknoloji kullanımı kültürü oluşturmak büyük önem taşıyor.
Kaynak: Samedya
